Posiadanie jest faktycznym władztwem nad rzeczą. Na fakt posiadania składają się dwa elementy, które muszą wystąpić łącznie: faktyczne władztwo nad rzeczą (element obiektywny) oraz wola posiadania (element subiektywny/psychiczny posiadania).
Wyróżniamy przy tym dwa rodzaje posiadania. Posiadanie samoistne (właścicielskie) oraz posiadanie zależne (niewłaścicielskie). Posiadanie samoistne występuje wtedy, gdy podmiot faktycznie włada rzeczą tak jak właściciel (nie musi to być zatem właściciel). Innymi słowy, posiadacz samoistny wykonuje uprawnienia składające się na treść prawa własności tj. m.in. korzysta z rzeczy z wyłączeniem innych osób, pobiera pożytki i przychody, a także uważa się za uprawnionego do rozporządzania rzeczą. Posiadanie zależne jest natomiast wykonywanie w zakresie prawa, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzecz jak użytkownie, zastaw, najem, dzierżawa czy użyczenie.
Zgodnie z art. 342 kc, nie wolno naruszać samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej wierze. Ustawodawca traktuje posiadanie jako stan podlegający ochronie. Dlatego kodeks cywilny zakazuje samowolnego naruszania posiadania. Samowolne naruszenie posiadania jest zachowaniem bezprawnym. Nie ma przy tym znaczenia, czy posiadanie jest zgodne z prawem czy bezprawne, a także czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze. Nawet właścicielowi nie wolno naruszać posiadania, które jest wykonywane bezprawnie względem jego rzeczy. Nie jest także istotne, czy posiadanie zostało uzyskane w sposób niewadliwy czy wadliwy (np. zabór rzeczy, podstępne zawładnięcie nią). Chronione jest więc także takie posiadanie, które zostało uzyskane w wyniku samowolnego naruszenia posiadania innego podmiotu (Joanna Kozińska [w:] Fras Mariusz (red.), Habdas Magdalena (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, kom. do art. 342 kc).
Zgodnie z art. 344 § 1 kc przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Następstwem powyższego jest okoliczność, że w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego.